Kolekcja zabytkowych polskich kafli prof. Jana Sławomira Samka
Kolekcja obejmuje kilkaset zabytkowych kafli, gzymsów, zwieńczeń, koron z regionu krakowskiego (w większość z krakowskiej starówki). Zbiór kafli powstał na przełomie 1960-80r, w tym okresie w Krakowie były likwidowane w kamienicach piece kaflowe. Wiązało się to ze zmianą systemu ogrzewania mieszkań, centralne ogrzewanie wypierało z krakowskich kamienic piece kaflowe, ich miejsce zajmowały kaloryfery. Mając na uwadze wartości historyczne i artystyczne kafli Profesor Jan Samek podjął inicjatywę ratowania zabytkowych kafli z masowo rozbieranych krakowskich pieców .
Zbiór był tworzony tak, aby z konkretnego obiektu zabytkowego pieca zachować przekrój wzornictwa, tj. kafel prosty, kafel narożnikowy, gzyms, koronę. Niestety czasami ze względu na stan dewastacji z pieca zachował się jedynie pojedynczy kafel. W zbiorze są kafle biskwitowe,naturalne bez polewy, jednak zdecydowana większość stanowią kafle z polewą, jedno kolorowe, dwu kolorowe i wielobarwne, z ornamentyką zarówno geometryczna jak i rośliną, czasami z przedstawieniem figuralnym występującym najczęściej w koronie pieca.
Profesor Jan S. Samek znawca rzemiosła artystycznego zbiór kafli opracował, zadatował. Pochodzą one w większości z przełomu XIX i XX. Na przełomie XIX/ XX, w związku z rozwojem architektury i powrotem do dawnych stylów tworzono kafle neorenesansowe, neobarokowe lub neoklasycystyczne. Popularne tez były tzw. kafle centralne z rozbudowanym ornamentem, montowane wśród gładkich kafli. Na początku XX wieku duży wpływ na styl pieców w kamienicach i willach miał rozwój architektury secesyjnej. Kafle pieców tego typu posiadają bogato zdobioną secesyjna koronę i kafle z puttami lub bogata ornamentyka roślinną. W naszej kolekcji znajdują się kafle wykonane w nurcie historycyzmu, stylu eklektycznym, można na nich odnaleźć ornamentykę tak charakterystyczną dla okresu secesyjnym, często sygnowane, posiadają w środku znak manufaktury
Kolekcja kafli jest niezwykłym przykładem przełożenia obowiązujących trendów w architekturze XIX /XX na wyroby rzemieślników, na kafle piecowe wykonywane w kaflarskich manufakturach.
Kolekcja prof. Jana S. Samka nigdy nie była eksponowana. Obecnie jest w trakcie inwentaryzacji.
